Tansel Diplikaya | Yapay Zekâ ile Algoritmik Sanat Sergisi Üzerine Soru-Cevap
Öncelikle kısaca sizi tanıyabilir ve bugüne dek neler yaptığınızı öğrenebilir miyiz?
Kendimi bildim bileli çizim yapıyorum, çizime ilgim olduğu için Güzel Sanatlar Fakültesi Animasyon Bölümüne girdim. Üniversiteyi 2004’te bitirdikten ve aynı anda iş hayatına atıldım. Kariyerimi 3B modelleme ve animasyon, mimari ve ürün görselleştirme ile 2 boyutlu animasyon ve grafik animasyon üzerine yaptım. Çeşitli çizgi film projelerinde ve reklam projelerinde yer aldım.
Yapay zekâdan önce hangi sanat dallarıyla üretim yapıyordunuz? Sanata girişininiz yapay zekâ ile mi oldu?
Sanata üniversite ile giriş yaptım. Yapay zekâdan önce klasik ve dijital illüstrasyon, 3B görsel ve animasyonlar yapıyordum. NFT’ye ilk girişim geleneksel yöntemle yaptığım, kâğıt üzerine mürekkep ve renkli kuru boya ile yaptığım eserlerle oldu.
Yapay zekânın popüler hale gelmesiyle, herkes hakkında konuşur oldu. Kimine göre büyülü, kimine göreyse herkesin yapabileceği bir araç. Gerçekten bu kadar büyülü ya da sanıldığı kadar kolay mı?
Evet, gerçekten de büyülü gibi. Ama dışarıdan görüldüğü kadar da kolay değil. Yapmak istediğiniz eserle ilgili kafanızda hiçbir şey yoksa güzel gözüken bir eser yapmanız çok vakit almayabilir ama anlatmak istediğiniz bir konu ve aklınızda belirli bir kompozisyon varsa bunu oluşturmak o kadar da kolay olmuyor. Birçok deneme yapmanız, algoritmanın hangi kelimelere nasıl tepki verdiğini öğrenmeniz gerekiyor. Daha önceden renk, ışık ve kompozisyon gibi resim sanatı ile ilgili bilgileri almışsanız bu bilgiler ve deneyimler sayesinde istediğiniz etkiyi yaratacak eseri oluşturmanız hiçbir bilgisi olmayan birisine göre çok daha rahat olacaktır.
Yapay zekâ yaratıcılığı sınırlıyor mu, yoksa sınırları mı yıkıyor?
Aslında, bu yapay zekâyı nasıl kullandığınıza bağlı. Aklınızda yapılacak eserle ilgili hiçbir fikir yokken doğrudan yapay zekâ ile ne güzel gözüken bir şeyler yapıyorsanız bu yaratıcılığınızı hem sınırlayıp hem öldürecektir. Bir süre sonra önünüzdekilerden birini seçmekten ileriye gitmemeye ve yaratıcılığı öldürmeye başlar.
Eğer zaten yapacağınız eserle ilgili bir fikriniz varsa ve yapacağınızı biliyorsanız ve yapay zekâ ile bu eseri oluşturmaya çalışırken oluşturulan görsellerde daha önceden aklınızda olmayan şeyleri belki olduğu gibi belki daha farklı şekilde kullanabilirsiniz. Bazen bu anlamlı objeler şekiller olabilir bazen sizde çağrışım yapabilecek rastgele lekelerde. Ben bu şekilde kullanmayı tercih ediyorum, o yüzden beni sınırlandırdığını değil sınırlarımı genişlettiğini düşünüyorum
Yapay zekâ ile sanatsal işler üretmek isteyen insanlara, başlangıç için verebileceğiniz tavsiyeler var mı?
Önce İngilizce öğrenmeyi tavsiye ederim. Sonra tercih ettikleri algoritmanın hangi kelimelere nasıl tepki verdiğini, kelime sıralamasını nasıl yapmaları gerektiğini ve nasıl cümleler kurmaları gerektiğini öğrenmeleri gerekir. Bunun bir kısmını araştırarak diğer kısmını da deneme yanılma yolu ile yapmaları lazım. Tabii ki, renk ve ışık gölge kullanımı, kompozisyon ve bunlarla ilgili terimleri öğrenmeleri gerekir. Ayrıca sanat akımlarını ve çizim tekniklerini öğrenmeleri de çalışmalarında fayda sağlayacaktır.
Hangi modeller özelinde uzmanlaştınız ve bu deneyimler sonrası size hangi model daha güçlü geldi?
Ben Stable Diffusion, Midjourney ve Dall-E ile çalışıyorum. Her algoritmanın kendine has, güçlü ve zayıf oldukları yerler var. Bu modelleri yapacağım işe göre ya tek ya da birleşik olarak kullanıyorum. Stable Diffusion yüz ve ellerde zayıf kalıyor ama açık kaynak olduğu için kendi makinanızda çalıştırabiliyorsunuz. Midjourney illüstrasyonlarda, Dall-E’i de gerçekçi görüntülerde daha başarılı buluyorum.
Farklı AI modelleri ve versiyonları geliştirilmekte, sizin geliştirmekte olduğunuz bir model var mı?
Hayır, şu an için model geliştirmek üzerine herhangi bir çalışmam yok.
Yazılan komutlarda farklı sanatçıların referans olarak verilmesi sizce etik olarak doğru mu?
Etik olarak bir sakınca görmüyorum. Birçok sanatçı kendi tarzı oluşmadan daha önceki sanatçıların eserlerinden yoğun bir şekilde etkilenir. Sanatın gelişimi de bu şekilde olmuştur. Sizden önceki sanatçıların yaptıklarını yapıp sonra üzerine bir şeyler ekleyerek. Kimileri de hiçbir şey eklemeden aynı tarzı uygular. Bu şekilde çalışmak etik ise yapay zekâ ile yapılan eserlerde sanatçı adı kullanmak da etik olmalı.
Yapay zekânın geleceği ile ilgili öngörüleriniz neler? Gelişmiş bir araç olarak asistanımız mı olacak, yoksa bir gün insanların yerini alacak mı?
Elbet bir gün insanın yerini alabilir ama o noktaya gelmesine daha zaman olduğunu düşünüyorum. Ama şu an için bir araç ve asistan konumunda görüyorum. İnsanın yapabileceği her şeyi yapması belki o kadar da uzun sürmeyebilir. İlk görsel üreten algoritmalar ile şimdikiler arasında muazzam bir fark var ama bu noktaya gelmesi o kadar da uzun sürmedi. Ölmeden görebiliriz belki de.
