Baharın NFT Hâli Sergisi Üzerine Kutay Can Doğan ile Soru-Cevap

Yeşer Sarıyıldız‘ın küratörlüğünde, 20 sanatçının 50’den fazla eserinden oluşan Baharın NFT Hâli sergisinde eserleriyle yer alan sanatçılardan Kutay Can Doğan‘la NFT kavramını, sanat dünyasındaki yerini ve NFT’nin geleceğini konuştuk. Baharın NFT Hâli sergisini, 30 Mart’a kadar Ortaköy’de yer alan Feriye’de ziyaret edebilirsiniz.

Kısaca kendinden bahseder misin? Hangi disiplinlerde çalışıyor, neler yapıyorsun, kendini nasıl tanımlıyorsun?

Profesyonel olarak 15 yılı aşkındır animasyon ve motion design alanında Art Direktör ve Concept Artist olarak çalışıyorum. Video klipler, kısa filmler ve reklam filmleri gibi farklı alanlarda çalışmalarım bulunuyor. Son 5 yıldır Berlin’de yaşıyorum ve burada yaşayan bir sanatçı olarak şehrin dokusundan, insanlarından, yaşam tarzlarından ve punk kültüründen esinleniyorum. Şehrin kurgusal dünyasını ve içindeki karakterleri old school ve cyberpunk ögelerle işlenmiş distopik bir evren çerçevesinde resmederek kendi kişisel çalışmalarımı sürdürüyorum.

Hacettepe Güzel Sanatlar Fakültesi yıllarımdan beri bir eskiz defteri tutkunu olarak sürekli çiziyor, boyuyor ve yarattığım görsel evreni genişletmeye devam ediyorum. Bu defterler benim bir nevi yaratıcı kütüphanem. Sıklıkla orayı ziyaret eder, yeni karakterler ve mekanlar çıkartıp, yeni çalışmalarımda onlara yeni roller veririm.

Dijital dünyada var olma ve NFT dünyasına giriş hikayeni bizimle paylaşır mısın? NFT senin sanata bakışında ve yaklaşımında değişim yarattı mı?

Dijital dünyada NFT’den çok daha önce de çalışmalarımla yer almaktaydım aslında. Covid-19 salgınının ilk yılı içerisinde çevremdeki sanatçı arkadaşlarımdan NFT ve kripto sanat kelimelerini sıkça işitmeye başlamıştım fakat aktif olarak rol almam çok kısa bir zaman öncesine dayanıyor. NFT, benim gibi dijital sanatçı veya tasarımcıların varlıklarını çok daha büyük kitlelere duyurmalarını sağlayan önemli bir harekete dönüştü. Görünürlüğü artan birçok kişi sayesinde dijital çalışmaların önemi çağdaş sanatta yerini daha da sağlamlaştırdı.

Fakat bunun yanı sıra NFT’yi sadece sanatla ve sanatçıyla bağdaştıran biri değilim. Böylesi bir teknolojinin tek bir zümrenin elinde olmaması gerektiğine inanıyorum. NFT, yaratımın amacı değil sadece bir sonucu olmalı. Sorulduğunda cevabım her zaman, “ben NFT üretmiyorum; öncesinde de sonrasında da büyük bir motivasyonla, keyifle ve istekle illüstrasyonlarımı üretiyorum” oluyor. Artık son nokta olarak NFT’ye dönüşmeleri onlara başka bir değer katmıyor fakat başka bir heyecan veriyor. Bugün insanların onlara ‘unique’ eserler olarak sahip olabiliyor olmaları, birçok başka sanatçıyı keşfederek onlarla iletişimde olmaları ve bu yeni dünya üzerine fikir alışverişi yapmaları inanılmaz motive edici bir durum.

NFT’nin sanat dünyasını değiştirdiğini ya da tamamen değiştireceğini düşünüyor musun?

Tamamen değiştirdiğini veya değiştireceğini söyleyemem, bunun için çok erken. Hala devam eden bir değişim süreci içinde olduğumuzu düşünüyorum. Ama sanat dünyasının alışılmış sınırlarını genişletip içine başka disiplinlerden pek çok farklı yaratıcıyı almasına sebep oldu. Bu da bazı sanat takipçilerinin, koleksiyonerlerin, hatta sanatçıların alıştıkları kuralları yıktı.

NFT’leri sence başka nerelerde kullanmaya başlayacağız? Yoksa azalarak bitecek mi?

NFT teknolojisinin ileride ‘unique’ ve özel olması gereken, dijital alanda bireyler ya da şirketler arasında olabilecek her işlemde rol alacağını düşünüyorum. Bunun yok olabileceği gibi bir düşüncede değilim; sadece dijital dünyadaki her şey gibi dönüşebileceğini düşünüyorum. Belki de ileride adından çok da söz etmeyeceğimiz bir dijital özellik olarak varlığını koruyup, arka planda çalışmaya devam edecek ve biz yine NFT kavramından çok içeriğe odaklanacağız.

NFT dünyası fiziki sanat dünyasını da etkileyebilir mi? Evetse, nasıl?

Fiziksel sanatın ya da plastik sanatların etkileneceğini düşünmüyorum. Hatta bu alanda aktif birçok sanatçının, dijital dünyaya adım atarak bu disiplinde de üretimler yapmaları ve hatta bu iki ayrı disiplini birleştirmeleri çok uzun zaman öncesinde başlamıştı. Bunun daha da artması her iki disiplin için de olumlu sonuç verir. Fiziksel eserlerin verdiği haz ile dijital eserlerin verdiği sınır tanımaz olanakların aralarında paslaşması, hem sanatçılar hem de sanat takipçileri tarafından zevkle deneyimlenecektir.

NFT ile birlikte bağımsız sanatçıların önü açılıyor mu? Yoksa bildiğimiz dünyanın sadece bir yansıması mı?

Durum eskisinden hem farklı hem de benzer olacaktır. Gözlemlediğim, bu alanda da galeriler, ajanslar, markalar ya da girişimci diye nitelendirebileceğimiz pek çok kişi yer almak istiyor. Genel kanının aksine bunu yadırgamıyorum. Kendimize görünmez düşmanlar yaratmaya gerek yok. Sanatçılar için şu an eskiden farklı olarak alternatif bir kapı daha açıldı: Tamamen bağımsız olmaya yakın bir sistem kurup, kendi görünürlüğünü kendi sağlayarak ayakta kalabilmek. Bunu iyi bir şekilde kullanıp başarı sağlamak yine kişinin kendi becerilerine kalıyor. NFT’nin varlığı ve getirdiği olanaklar, her sanatçının ‘bağımsızlığını’ ilan edebileceğini de garantilemiyor.

Bundan sonrası için planların neler?

Yeni teknolojileri daha yakından takip edip, çalışmalarımı daha entegre bir şekilde bu alanlarda görünür kılmayı planlıyorum. Hâlihazırda beceri ve deneyimimi çalıştığım sektörde ağırlıklı olarak pazarlama alanında kullanmaktayken, artık tecrübelerimi ağırlıklı olarak kişisel çalışmalarımda kullanmak planlarım arasında. Yarattığım evren, yeni hikâyeler, yeni sahneler ve karakterlerle genişlemeye devam edecek. NFT kapsamında dijital eserlerin yer aldığı projelere ve sergilere de heyecanla dahil olmaya devam edeceğim. Ayrıca yine bazı sanatçı arkadaşlarımla kolektif projeler yapmaya da başlayacağız.

NFT dünyasına adım atmak isteyen sanatçılara platform seçimi, collector’lara ulaşma, fiyatlandırma yapma gibi konularda önerileriniz nelerdir?

NFT kavramıyla yeni tanışmış arkadaşlara -kendim de bu dünyada yeni biri olarak- tavsiyem, güvenilir topluluklara dahil olmaları ya da iletişim kuracakları insanlar konusunda seçici olmalarıdır. Çünkü ne yazık ki popüler olan her şeyde olduğu gibi NFT de kendi kurnazlarını ve dolandırıcılık dünyasını yarattı.

Bunun dışında, iletişim ve kendini anlatma konusunda kendilerini geliştiren sanatçılar ya da tasarımcılar çalışmalarını tutarlı bir şekilde devam ettirdikleri sürece koleksiyonerlerine elbet ulaşacaklardır. Fiyatlandırma konusu da kişinin beklentisine, deneyimine ya da ürettiği işin niteliğine göre değişebilir. Bence kendi kendine deneyimleyerek öğrenmek de bir seçenek.